مسجد

همان‌طور که میدانیم خداوند متعال زمانی که انسان را خلق کرد نعمت‌های فراوانی را برای وی ارزانی داشت، به‌گونه‌ای که شمارش انهاازحدوصف خارج است. همان‌طور که می‌فرماید: (وَإِن تَعُدُّوا نِعْمَتَ اللَّـهِ لَا تُحْصُوهَا) [1] و اگر نعمت خدا را شماره کنید، نمى‌توانید آن را به شمار درآورید.

چنانچه شاعر گران‌قدر هم گفته: از دست و زبان که برآید کز عهده شکرش به درآید [2]

اما ازآنجاکه انسان موجودی ضعیف است و الطاف حضرت سبحان لا متناهی و پایان‌ناپذیر است، تنها بایدشکر گذار نعمات خالق هستی بود بلکه به ضعف خویش اعتراف کرده وبر درگاه آستان حضرتش عذر تقصیر داشت.

 بنده همان به که ز تقصیر خویش عذر به درگاه خدای آورد

ورنه سزاوار خداوندی‌اش کس نتواند که به‌جای آورد[3]

نعمت‌های الهی گرچه هرکدام به‌نوبه خود دارای مقام و ارزشی خاص هستند، اما در میان این‌ها یک نعمت را به‌عنوان نعمت تکامل کننده نعمات دیگر همراه به امنت برای انسان قرار می‌دهد و می‌فرماید: (قُل لَّا تَمُنُّوا عَلَیَّ إِسْلَامَکُم بَلِ اللَّـهُ یَمُنُّ عَلَیْکُمْ أَنْ هَدَاکُمْ لِلْإِیمَانِ إِن کُنتُمْ صَادِقِینَ)[4] این‌ خداست که با هدایت کردن شما به ایمان، بر شما منّت مى‌گذارد، اگر راست‌گو باشید. و صدالبته شما با اسلام آوردنتان بر رسول مهربانی ما منت مگذارید بلکه ما منت بر شما گذاشتیم و دین اسلام را برشما عرضه کردیم.

آری اسلام به‌عنوان یک دین جامع تمام تاروپود انسان را از خانواده تا اجتماع در قالب معرفت ناب خویش به سمت کمال گسترده است، برای نیل به اهداف والای الهی و رسیدن انسان به درجات عالیه توسط آخرین سفیر هدایت، آن مکمل خُلق عظیم الهی حضرت محمد مصطفی (صل الله علیه و آله و سلم) فرستاده شد و همه انسان‌های آزاده و آزادیخواه، و کسانی که خواهان قلوب مطهره و مذکیّه هستند را به پیروی از این دین و شستن زنگار قلوب از چشمه‌سار او فراخوانده است.

در دین مبین اسلام آموزه‌هایی قرار داده که فراگیری آن نوید حیات جاودانی را به این بشر خاکی بشارت می‌دهد، تا این دنیا و تمایلات دنیوی و همچنین زرق‌وبرق‌های دنیوی را توقف گاهی بیش ندانسته، و از آن‌ها جهت حیاتی جاودانه توشه بردارد، و تحرک و تعامل خود را در حیاط طیبه‌ای ازبایستهای معنادار سامان بخشد، زیرا این انسان از همان ابتدای خلقت خویش مصداق این جمله شریف قرارگرفته است (وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ)[5]حال‌آنکه صحبت از عبادت و پرستش گردید، برای دستیابی به این هدف مهم مسجد را به‌عنوان پرستشگاه پیروان خویش مشخص کرد، تا در پرستش و تعبد قامت اندیشه و دانش او نیز تکامل‌یافته و از پرتو کمال و کلام دین قلوب او نیز به آرمان‌های خرد زینت‌بخش گردد و تعامل افکار در شالوده دین راه پر مهیب خطر زندگی چندروزه‌ی دنیوی را برای آن‌ها هموار، و همچون پُلی بر روی دست‌اندازها و درّه‌های شگرف و پر مهیب این مسافرخانه‌ی دنیا که باعث نجات و گذشتن از سرزمین‌های خوفناک و هراسان و رسیدن به سرزمین امن و آرامش قرار داده است و این جایگاه انسان‌ساز خداپرست همان مسجد است.

مسجد تنها جایگاهی است که باعث اتصال فرد به جامعه می‌شود، و نیازهای فردی و اجتماعی را در قالب نظم الهی در هم می‌تند.

 مسجد جایگاهی قدسی است و قالبی زینت‌بخش است که هرچه در آن می‌ریزیم، و هرچه از آن می‌گذرد، رنگ و نمای الهی بر خود می‌گیرد.

 مسجد نبض تپنده دین در جوامع اسلامی و میراثی ماندگار است که تاریخ و فرهنگ و سیاست را در شبکه‌ای از نظم وحیانی باهم پیوند داده است.

 مسجد جایگاهی است که هرروز معانی عمیق نیایش و خداپرستی را در مناسک عظیم نماز جماعت بر اجتماع ارائه می‌کند، تا با گذر از ظاهرگرایی هدف اصلی دین در جامعه محقق گردد.

 مسجد دانشگاهی انسان‌پرور است که نوع انسان، باایمانی قوی و قلبی مطمئن به‌روز واپسین باعث آبادانی جامعه و برگزاری نماز و کندن ریشه فقر از اجتماع و جویا شدن از حال همدیگر درصدد رفع نیاز همنوعان با پرداخت زکات و رفت حاجاتشان برمی‌آیند.

(إِنَّمَا یَعْمُرُ مَسَاجِدَ اللَّـهِ مَنْ آمَنَ بِاللَّـهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ وَأَقَامَ الصَّلَاةَ وَآتَى الزَّکَاةَ وَلَمْ یَخْشَ إِلَّا اللَّـهَ ۖ فَعَسَىٰ أُولَـٰئِکَ أَن یَکُونُوا مِنَ الْمُهْتَدِینَ)[6]

 مسجد تنها مکانی است که دارای ابعاد و جهات مختلف و نقشه‌های متعدد در طول تاریخ اسلامی بوده و خواهد بود.

پیامبر بزرگ اسلام وقتی از مکه خارج شد وب سوی مدینه هجرت کرد اولین حرکتی که نشان دادند زدن کلنگ مسجد بود که بعدها به نام پیامبر به مسجدالنبی معروف شد. ازآنچه پیامبر عظیم آلشان اسلام حضرت محمد مصطفی صلی‌الله علیه و آله انجام دادند می‌توان فهمید که مفهوم این عمل ایشان این بوده است که زندگی در پرتو دین معنا و مفهوم پیدا می‌کند و دین از این مکان می‌تواند رشد کرده و به سراسر جهان صادر شود

 با مراجعه به قرآن کریم خواهیم دید که کلمه مسجد در قران موردتوجه بوده و بالغ‌بر ۲۸ مورد به‌کاررفته است برخی از این آیات عام یعنی در مورد همه مساجداست و برخی به‌صورت خاص تنها در مورد مسجدالحرام و مسجدالاقصی است

(إِنَّ أَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِی بِبَکَّةَ مُبَارَکًا وَهُدًى لِّلْعَالَمِینَ)[7]از بیان برخی از آیه‌های شریف من‌جمله آیه شریف سوره آل‌عمران می‌توان فهمید که در جهان گیتی این مسجد است که هیچ جایگزینی نداردوهیچ چیز نمی‌تواند جای او را بگیرد و در حقیقت اولین خانه‌ای که برای عبادت مردم تأسیس‌شده است مسجد است و می‌توان این نتیجه رابدست آورد که اولین پایگاه مردمی به وجود آمده درروی کره زمین مسجد است

یکی دیگر از مهم‌ترین خصوصیتی که مسجد دارد عام البلوی بودن او است آنجا که می‌فرماید: (وُضِعَ لِلنَّاسِ) مسجد برای همه مردم است نه‌تنها برای مؤمنان و مسلمانان

و صدالبته که سخن برای معرفی و مشخصات مسجد زیاد است که در اینجا مجالی برای همه آن‌ها نیست و از همه آن‌ها اکتفا می‌کنیم به این سخن کوتاه و پرمغز و محتوای بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام راحل (ره) که فرمودند مسجد سنگر است سنگرها را حفظ کنید[8]